هر وقت بنماز میایستاد رنگش تغییر میکرد چون بنده ذلیلى در مقابل پادشاه مقتدرى میایستاد اعضایش از خوف خدا میلرزید چنان نماز میخواند مثل کسى که آخرین نماز اوست دیگر بعد از این عمر نمیکند تا نماز بخواند یک روز نماز میخواند رداء از شانهاش افتاد آن را درست نکرد تا نمازش تمام شد.
یکى از اصحاب در مورد این کار سؤال کرد فرمود واى بر تو میدانى در مقابل چه کسى هستم؟ نماز بنده آنقدر قبول مىشود که با دل توجه داشته باشد آن مرد عرضکرد پس در این صورت ما هلاک شدیم، فرمود نه خداوند نقص نمازهاى شما را بوسیله نافله جبران میکند.
زندگانى امام سجاد(ع)، ترجمه بحار الأنوار ،ص:47
از حضرت باقر علیه السلام نقل میکند که فرمود پدرم على بن الحسین هر گاه بیاد یکى از نعمتهاى خدا بر خود مىافتاد بسجده میرفت بهر آیهاى که داراى سجده بود میگذشت، سجده میکرد از هر ناراحتى که بیمناک بود یا حیله بازى که حیلهگرى برایش نموده بود آسوده میشد سجده میکرد پس از نمازهاى واجب نیز بسجده مىافتاد هر گاه اصلاح بین دو نفر مینمود نیز سجده میکرد بهمین جهت اثر سجده در تمام اعضاى سجده آن جناب دیده میشد و او را سجاد از همین رو میگفتند.
زندگانى امام سجاد(ع)، ترجمه بحار الأنوار،ص: 6
امام علیه السلام کنیزى داشت که هر وقت مىخواست براى نماز وضو بسازد، آب به دست آن حضرت مىریخت (روزى مىخواست آب بریزد) ظرف آب از دستش به روى سر و صورت آن حضرت افتاد و شکست
کنیز بلافاصله گفت: خداى عز و جل مىفرماید: وَ الْکاظِمِینَ الْغَیْظَ
و امام علیه السلام در پاسخ فرمود
من خشمم را فرو خوردم
کنیز، از بردبارى و بزرگوارى امام، در طمع شد و درخواست مراحم بیشترى نموده و عرض کرد
و العافین عن النّاس
امام علیه السلام از روى لطف و محبت فرمود
خداوند از تو بگذرد
کنیز با شنیدن جمله امام، عرض کرد
و اللّه یحبّ المحسنین
امام علیه السلام با لطف و احسان بیشترى رو به کنیز کرد و فرمود
برو، تو آزادى
تحلیلى از زندگانى امام سجاد علیه السلام ،ج1،ص:115
حضرت صادق فرمود پنج نفر زیاد گریه کردند آدم، یعقوب، یوسف، فاطمه، دختر محمد (ص) و على بن الحسین.
آدم بر خارج شدن از بهشت آنقدر گریه کرد که روى صورتش شیارهائى مانند جویبارها نمودار بود، یعقوب بقدرى بر یوسف گریه کرد که چشم خود را از دست داد باو گفتند بخدا هرگز از یوسف فراموش نمیکنى تا بالاخره بیمار شوى یا از بین بروى.
یوسف در فراق یعقوب آنقدر گریه کرد که زندانیان ناراحت شدند گفتند یا شب گریه کن و روز آرام باش و یا روز گریه کن شب ساکت باش قبول کرد که یکى از این دو را بپذیرد.
فاطمه زهرا آنقدر گریه کرد که اهل مدینه آزرده شدند و گفتند آنقدر گریه کردى که ما را آزردى میرفت بگورستان شهداء هر چه میخواست اشگ میریخت بعد بر میگشت.
اما على بن الحسین بیست سال یا چهل سال گریه کرد هر وقت غذا مقابلش میگذاشتند اشگ میریخت یکى از غلامانش گفت آقا فدایت شوم من میترسم از بین بروى فرمود اندوه خود را بخدا شکایت میکنم از لطف خدا چیزهائى میدانم که شما نمیدانید من هر وقت یادم از قتلگاه فرزندان زهرا بیاید اشگم میریزد.
زندگانى امام سجاد(ع)، ترجمه بحار الأنوار ،ص:76
یکى از خصوصیات ویژه در نماز و عبادت حضرت فاطمه علیها السّلام خوف و خشیت وى بوده است.
روایت شده که حضرت فاطمه به هنگام نماز نفسش به شماره مىافتاد.
سبب این حالت که در نماز و دعا براى فاطمه علیها السّلام پیش مىآمد «خوف و خشیت» وى از حضرت بارى تعالى بوده است.
ممکن است پرسیده شود که: «خوف از چه چیزى؟»، مگر حضرت فاطمه معصوم نبوده و آیه تطهیر در شأن او نازل نشده است؟ پس کسى که خداوند او را از معاصى و پلیدىها تطهیر نموده و گناهى از او صادر نمىشود چرا باید خائف و ترسان باشد؟
در پاسخ گوییم:
خوف اسباب متعدد دارد، گاهى به سبب گناه و سوء عمل است و اینکه فردى مىداند در محضر کسى ایستاده که او را به دلیل گناهش مجازات خواهد کرد، و گاهى منشأ خوف اطلاع و یقین نسبت به نقص خود و کمال معبود است، و ناقص وقتى خود را در محضر کامل بیند البته نفسش به شماره مىافتد، رنگش متغیّر مىشود و حتّى غش به او دست مىدهد.
در روایتى آمده است:
على علیه السّلام هر گاه وضو مىساخت، رنگ چهرهاش از خوف الهى تغییر مىکرد.
و شبیه این روایات را در باره سایر امامان شیعه و صدّیقین نیز نقل نمودهاند، در روایتى آمده است که از امام سجّاد علیه السّلام پرسیدند: چرا وقتى براى وضو حاضر مىشوید رنگ چهره شما زرد مىگردد؟ فرمود: چه مىدانید که به حضور چه کسى مىروم! بنا بر این معلوم مىشود که علّت خوف و خشیت حضرت فاطمه علیها السّلام معرفت تمام نسبت به خداوند متعال مىباشد.
حال اگر کسى بگوید: جایگاه خوف و خشیت در قلب است؟ گوییم: امام مؤمنان على بن ابى طالب علیه السّلام در این باره گوید:
بنده خداوند طعم ایمان را وقتى مىچشد که داراى خوف و رجا باشد و اگر خوف و
رجاى او صحیح و کامل باشد، اثر آن، در جسد و عمل مؤمن دیده مىشود.
زندگانى حضرت زهرا علیها السلام، ترجمه بحار الأنوار ،ص:934
بسم الله...
رسول ص فرمود: اى دختر گرامى تلخیهاى دنیا را امروز بچش براى حلاوتهاى آخرت؛ پس این آیه از حق آمد: وَ لَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضى؛ یعنى: حق تعالى در قیامت آن قدر به تو خواهد داد که راضى شوى؛
یازهرا...